Met ADHD kunt u gewoon uw rijbewijs halen en autorijden, zolang het CBR u als rijgeschikt heeft beoordeeld. Dit beoordeelt het CBR vóórdat u uw rijbewijs haalt, op basis van een keuring bij een specialist en een rijtest. Afhankelijk van het rijbewijs dat u krijgt, hoeft u daarna geen medische keuring meer te ondergaan, of weer na 3 of 5 jaar.
WAT IS ADHD
ADHD staat voor ‘attention deficit hyperactivity disorder’, oftewel: aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis. Er zijn verschillende vormen van ADHD, waardoor niet alle personen met ADHD dezelfde kenmerken of klachten hebben. Grofweg hebben personen met ADHD afhankelijk van het type in meer of minder mate last van:
- Aandachtsstoornissen en concentratieproblemen en/of
- Hyperactiviteit
- Impulsief gedrag
- Aandachts- en concentratieproblemen
Door de aandachts- en concentratieproblemen is het voor iemand met ADHD moeilijker om de (volle) aandacht bij de omgeving te houden of bij meer dan 1 ding tegelijk. Activiteiten waarbij op veel dingen gelet moet worden zijn daardoor lastig zijn. Daarnaast kunt bij het uitvoeren van taken sneller afgeleid door een gebrek aan concentratie.
Hyperactiviteit
Een ander kenmerk van ADHD is hyperactiviteit. Door de hyperactiviteit kunt last hebben van lichamelijke en innerlijke onrust. Dat uit zich in de praktijk door overmatige beweeglijkheid, rusteloosheid, ‘druk gedrag’ of snel opgewonden of gefrustreerd raken. Deze klachten kunnen verergeren in stressvolle situaties of in drukke omgevingen.
Impulsiviteit
Impulsief handelen is ook een kenmerk van ADHD. Impulsiviteit laat zich het gemakkelijkst uitleggen door gedrag waarbij een persoon iets doet, voordat hij of zij nadenkt over de gevolgen. Een impulsieve handeling is bijvoorbeeld beginnen aan een taak, zonder eerst na te denken over de aanpak of te weten wat er precies van je verwacht wordt. De ‘remfunctie’ die normaliter het gedrag regelt, is bij mensen met ADHD minder sterk aanwezig. Hierdoor kunt u ook wat ongeduldiger zijn.
EFFECT VAN ADHD OP AUTORIJDEN
In het verkeer is het natuurlijk belangrijk continu op te letten, geconcentreerd te zijn en de volledige aandacht op de weg en andere weggebruikers te hebben. Door de aandachts- en concentratieproblemen kan dit voor u lastiger zijn. Bovendien kan de impulsiviteit het veilig rijden negatief beïnvloeden, omdat de innerlijke controle ontbreekt. Dat kan zorgen voor verkeerde beslissingen op cruciale momenten, wat weer leidt tot gevaarlijke verkeerssituaties. Gelukkig zijn deze symptomen met medicijnen te onderdrukken.
ADHD OP LATERE LEEFTIJD GECONSTATEERD
Vaak wordt ADHD in de kindertijd al geconstateerd. Daardoor wordt hiermee rekening gehouden als u uw rijbewijs haalt. Toch kan het ook voorkomen dat bij u op volwassen leeftijd wordt vastgesteld dat u ADHD heeft. Als u uw rijbewijs al heeft en al autorijdt, moet u dit dan melden bij het CBR? De website van het CBR vermeldt niet dat er een meldingsplicht is. Wel staat er het volgende hierover: “Vanwege ziekte of een ongeval kan bij een rijbewijsbezitter de gezondheidssituatie veranderen. Dit kan van invloed zijn op de rijgeschiktheid wanneer het om een aandoening en/of (functie)beperking gaat zoals beschreven in de ministeriële ‘Regeling eisen geschiktheid 2000’. Door het aanvragen van een Verklaring van geschiktheid kan het CBR de rijgeschiktheid opnieuw beoordelen.” (Bron: cbr.nl)
Als u twijfelt over uw rijgeschiktheid kunt u dit laten beoordelen door het CBR. Dit kan ook prettig zijn voor uw eigen gemoedsrust. Vul daarvoor een Eigen verklaring in en stuur deze op naar het CBR. U kunt ook met uw arts bespreken of het laten beoordelen voor uw verstandig is.
ADHD EN RIJBEWIJS BEHALEN
Eigen verklaring
Voordat u uw rijbewijs kunt halen, dient u een Eigen Verklaring in te vullen en in te leveren bij het CBR. Als u ADHD heeft, moet u dit aangeven bij vraag 3 van de Eigen verklaring. Hier wordt u gevraagd of u onder behandeling bent of bent geweest voor een psychiatrische stoornis, een hersenziekte of een ziekte het zenuwstelsel. Deze vraag dient u met ‘ja’ te beantwoorden.
Afspraak maken met specialist
Na het invullen van de Eigen verklaring moet u een afspraak maken met een specialist voor een rijbewijskeuring. Door middel van deze keuring stelt de specialist vast of u voldoende in staat bent om zelfstandig een voertuig te besturen.
Beoordeling door CBR
Na de keuring stelt de specialist een rapport op. Als u daarvoor toestemming heeft gegeven, stuurt de specialist uw Eigen verklaring en het keuringsrapport op naar het CBR. Op basis van deze documenten beoordeelt het CBR uw rijgeschiktheid. Is deze beoordeling positief, dan mag u een afspraak maken voor een rijtest.
Rijtest
Deze rijtest moet u verplicht doen. Dit is geen rijexamen, de test is puur bedoeld om te kijken of uw ADHD van invloed is op het bedienen en besturen van een voertuig. En om te kijken of u zelfstandig aan het verkeer kunt deelnemen. De rijtest focust zich op de belangrijkste beperkingen die horen bij ADHD:
- Aandacht erbij houden: er wordt gekeken of u goed geconcentreerd blijft gedurende de rijtest
- Gerichte aandacht: er wordt gekeken of u belangrijke en minder belangrijke zaken van elkaar kunt scheiden
- Verdeelde aandacht: er wordt gekeken of u uw aandacht kunt verdelen tussen bediening en besturing van een voertuig en het verkeer om u heen
- Besluitvorming: er wordt gekeken of u weloverwogen beslissingen kunt nemen, zonder dat u ander verkeer onnodig hindert of in gevaar brengt
- U moet eerst een aantal rijlessen hebben gevolgd, voordat u de rijtest kunt doen. Het CBR adviseert de rijtest pas te nemen na zo’n 20 rijlessen.
Rijbewijs halen
Komt u de test positief door? Dan ontvangt u de schriftelijke bevestiging van het CBR dat u rijgeschikt bent. Pas als u deze bevestiging heeft kunt u via uw rijschool een praktijkexamen aanvragen. Haalt u uw rijbewijs, dan kan het CBR afhankelijk van uw psychiatrische toestand bepalen dat u herkeurd moet worden als u uw rijbewijs gaat verlengen.
Rijgeschikt
U heeft de plicht de Eigen verklaring naar waarheid in te vullen. Het CBR beoordeelt vervolgens of u rijgeschikt bent. Zo wordt voorkomen dat personen die rijongeschikt zijn deelnemen aan het verkeer. Voor schade die u anderen toebrengt met uw auto bent u met een autoverzekering altijd verzekerd. Maar het is wel uw morele verantwoordelijkheid om uw rijgeschiktheid te laten beoordelen door het CBR, als u hieraan twijfelt. U mag andere weggebruikers namelijk niet in gevaar brengen.